Ticaret Bakanlığı, dış talep sebebiyle yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının, ambalajlı zeytinyağına yönlendirilerek katma pahalı eser ihracatına katkı sağlaması maksadıyla karar aldı.
Bu kapsamda her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent karşılığı Türk Lirası Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kesintisi uygulanacak.
Resmi Gazete’de yayınlandı
Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Karar’da Değişiklik Yapılmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.
Ticaret Bakanlığı’ndan zeytinyağı ihracatına yönelik alınan önlem kararı hakkında açıklama geldi.
Bakanlığın açıklaması
Açıklamada şöyle denildi:
Son devirde yurt içi ve yurt dışında zeytinyağı kesiminde yaşanan gelişmeler konusunda Ticaret Bakanlığımızca kamuoyunu bilgilendirme gereksinimi hasıl olmuştur. Milletlerarası Zeytin Kurulu (UZK) bilgilerine nazaran, Avrupa’da yaşanan kuraklık nedeniyle, İspanya ve İtalya başta olmak üzere dünyada zeytinyağı üretimi 2022/2023 döneminde % 20 oranında azalırken, ülkemizin üretimi % 62 artış göstermiştir.
Miktar bazında % 240 artarak 136,5 bin tona ulaştı
Diğer taraftan, toplam zeytinyağı ihracatımız ise 2022/23 dönemi Kasım-Temmuz devrinde, bir evvelki dönemin birebir periyoduna nazaran; ölçü bazında % 240 artarak 136,5 bin tona ulaşmıştır. Tıpkı devirde, ambalajlı zeytinyağı ihracatımız ölçü bazında % 3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatımız 5,5 kat, varilli ihracatımız ise 4 kat artmıştır. İhracatın sevkiyat cinsine nazaran dağılımına bakıldığında ise, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının toplam ihracattaki ölçü bazında hissesi % 42’den % 83’e yükselmiştir.
Hızlı yükseliş, yurt içi fiyatlara da yansıdı
Dökme ve varilli zeytinyağı ihracatımızdaki süratli yükseliş, yurt içi fiyatlara da yansımış olup, zeytinyağı perakende fiyatlarında iç piyasada görülen artış, son bir yıllık devirde genel fiyat artışının hayli üzerinde seyretmektedir. Dünya zeytinyağı üretimindeki azalmaya paralel olarak dünya zeytinyağı fiyatları da artış göstermekte olup, Haziran 2023 itibariyle üretici/borsa fiyatları bir evvelki yılın birebir devrine nazaran Türkiye’de % 102, İspanya’da % 84, İtalya’da % 58 ve Yunanistan’da % 72 oranında artmıştır.
İtalya ve İspanya, üçüncü ülkelere pazarlıyor
Avrupa Birliği’nin yüksek gümrük vergilerinden ötürü, ülkemizin AB üyesi ülkelere olan katma bedelli ve sonuncu tüketiciye yönelik ambalajlı zeytinyağı ihracatı çok düşük ölçüde yapılabilmektedir. Lakin bilhassa İtalya ve İspanya, ülkemizden ithal ettikleri dökme ve varilli zeytinyağını işleyerek yine üçüncü ülkelere pazarlamaktadır. İçinde bulunulan 2022/23 dönemi Kasım-Temmuz periyodunda, dökme ve varilli ihracatımızın bir evvelki dönemin birebir devrine nazaran İspanya’ya 21 kat, İtalya’ya ise 44 kat artış gösterdiği görülmektedir.
Zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent
Bu prestijle, dış talep sebebiyle yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının, ambalajlı zeytinyağına yönlendirilerek katma kıymetli eser ihracatına katkı sağlanması gayesinden hareketle, her türlü dökme ve varilli zeytinyağı ihracatında kilogram başına 20 cent kesinti yapılması konusunu düzenleyen Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 7391 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı, 19 Temmuz 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
“Olumsuz tesiri devam etmektedir”
Ticaret Bakanlığımızca, zeytinyağı bölümüne ait dış ticaret, yurt içi arz, tedarik, yurt dışı ve yurt içi fiyatlar, konusunda ülkemiz ve dünyadaki yeni gelişmeler bölüm paydaşlarıyla ağır temas halinde yakından takip edilmektedir. Bu çerçevede dünyada azalan zeytinyağı rekoltesinin sebep olduğu artan dış talep ve dünya fiyatları sebebiyle kıymetli ölçüde yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının yurt içi tüketici fiyatlarına olan olumsuz tesirinin devam ettiği kaydedilmiştir.
1 Kasım 2023’e kadar önlem konuldu
Bakanlığımızca bu kurallar altında yine bir kıymetlendirme yapılarak, önümüzdeki zeytinyağı hasat periyodunun başlangıcına (1 Kasım 2023) kadar, dökme yahut varilli zeytinyağı ihracatına yönelik olarak ek önlemler yürürlüğe konulmuştur.
