Toplamda 7 milyon çalışanın ve etkilenen milyonlarca vatandaşın merakla beklediği minimum fiyat orta artırımı için Taban Fiyat Tespit Kurulu’nun ikinci toplantısı yarın yarın saat 10.00’te gerçekleşecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Enflasyon ve fiyat artışlarına karşı vatandaşı ezdirmeyeceğiz.” kelamı minimum fiyata bir orta artırım ihtimalini doğurmuştu.
Asgari Fiyat Tespit Komitesi, taban fiyata yapılacak orta artırım oranını görüşmek üzere birinci toplantısını 13 Haziran’da Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı konut sahipliğinde gerçekleştirmişti.
Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl’ın başkanlık ettiği toplantıya, emekçi kesitini temsilen TÜRK-İŞ ve patron kısmını temsilen TİSK katılmıştı.
Yarınki toplantıda Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TÜRK-İŞ Lideri Ergün Atalay ve TİSK Lideri Özgür Burak Akkol ile bir ortaya gelecek.
Yarın gerçekleşecek toplantının dışında iki toplantının daha yapılması ve Kurban Bayramı öncesinde kararın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanması bekleniyor.
TÜRK-İŞ: Taban fiyat Kurban Bayramı öncesinde belirli olsun
Birinci toplantıda Komitede emekçi kesitini temsilen, Türkiye Haber-İş Sendikası Genel Lideri Veli Solak şu açıklamada bulundu:
Kurban Bayramı’ndan evvel bir an evvel bitmesini istiyoruz. Toplantı her an yarın olabilir, akşam olabilir, sonraki gün olabilir rastgele bir tarih yok. Bizim TÜRK-İŞ olarak talebimiz Türkiye Yüzyılı’na yakışır bir an evvel bu toplantının bitmesi. Taban fiyatlı çalışan kardeşlerimizin günün kurallarına nazaran, yaşanan ekonomik krize nazaran, konut kiralarına nazaran, hayat pahalılığına nazaran güncellenmesini istiyoruz. Resmi dokümanlar istendi. Önümüzdeki günlerde ilerleyen saatlerde açıklama yapacağız. Rastgele bir sayı yok.
TİSK: Burası Türkiye Cumhuriyeti, biz TL konuşacağız
İlk toplantı öncesinde Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TİSK Lideri Özgür Burak Akkol ile görüştü.
Akkol toplantnın bitiminde yaptığı basın açıklamasında, orta artırım konusunda mutabık olduklarını belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
Görüşümüz süratli biçimde süratli ve 3’lü mutabakatla bu süreci tamamlamak isteğindeyiz. Şahsi arzum bayram sürecine girmeden bu sürecin tamamlanmasıdır.
Kendisine maaşların 500 dolara endekslenmesi sorulunca da “Burası Türkiye Cumhuriyeti, biz TL konuşacağız.” biçiminde yanıtladı.
Eski Bakan Vedat Alım ne demişti: Aşağı üst 500 dolar bazında bir oran olacak
Eski Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, taban fiyata temmuz artırımı için “Aşağı üst 500 dolar bazında bir oran olacak.” açıklamasını yapmıştı. Bu kelamla de kamuoyunda bir beklenti hakim oldu.
Asgari fiyat nereden nereye geldi?
Asgari fiyat Ocak 2020’de 2 bin 324 lira idi, Ocak 2021’de 2 bin 825 lira oldu, Ocak 2022’de 4 bin 263 liraya yükseldi. Temmuz 2022’de 6 bin 500 lira oldu ve en son olarak da Ocak 2023’te 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak uygulanıyor.
Şu andaki taban ücret
Günümüzdeki taban fiyat, aylık brüt 10 bin 8 lira, vergiler ve kesintiler düşüldüğünde net 8 bin 506 lira 80 kuruş.
Asgari fiyatın patrona maliyeti
Şu anda uygulanan taban fiyatın patrona toplam maliyeti, bir emekçi için 11 bin 759 lira 40 kuruş. Bunun 10 bin 8 lirasını brüt taban fiyat, 1.551 lira 24 kuruşunu toplumsal güvenlik primi, 200 lira 16 kuruşunu patron işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.
Asgari fiyatta enflasyon farkı
Asgari fiyat senaryolarında enflasyon verisi çok kıymetli. Gerek taban fiyata gerekse memur maaşlarında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından, açıklanan 6 aylık enflasyon oranı belirleyici olacak. Şu ana kadar katılaşan 5 aylık enflasyon farkı yüzde 15,26 olarak gerçekleşti.
Haziran ayı enflasyon dataları ise TÜİK tarafından 3 Temmuz 2023 Pazartesi günü saat 10.00’da açıklanacak. Haziran ayı enflasyon farkının yüzde 20’lere yaklaşacağı düşünülüyor. Lakin minimum fiyata yüzde 20’nin dışında bir refah hissesi getirilmesi beklenerek olasılıklar hesaplanıyor.
Olası senaryolar, farklı minimum fiyat sayıları:
Asgari fiyata farklı yüzdelerle yansıyacak artırım oranları şöyle:
Yüzde 20 artırımla: Net 10 bin 208 lira, brüt taban fiyat 12 bin 10 lira, patron maliyeti 14 bin 111 lira
Yüzde 25 artırımla: Net 10 bin 634 lira, brüt 12 bin 510 lira
Yüzde 30 artırımla: Net 11 bin 58 lira, brüt 13 bin 10 lira
Yüzde 40 artırımla: Net 11 bin 910 lira, brüt minimum fiyat 14 bin 11 lira maliyeti 16 bin 463 lira
500 dolar olması için yüzde 37 artırım gerek
Asgari fiyatta “500 dolar” amacının tutturulması için yüzde 37’lik bir artırıma gereksinim var.
Kamuoyunda dillendirilen maaş artırım oranı
Daha muhtemel görülen yüzde 30-35 aralığında bir artırımla da net 11 bin-12 bin lira bandında bir taban fiyat bekleniyor.
Asgari fiyatta son durum! 2023 Temmuz taban fiyat mesaisi başladı
Refah hissesi talebi
Toplantıların ilerleyen süreçlerinde personel temsilcilerinin, düşen enflasyon oranlarının üzerine refah hissesi talebini masaya getirmesi bekleniyor.
Çalışanların yarısından fazlasını kapsıyor
2021 yılı prestijiyle taban fiyatın yüzde 10 fazlası ve altında fiyat alan çalışanların oranının yüzde 48,7 olduğu hesaplanıyor. Bu oran özel dal çalışanlarında ise yüzde 64,7 civarında.
Asgari fiyatla birlikte değişecek rakamlar
7 milyon vatandaşı direkt, öteki tüm vatandaşları ise dolaylı yoldan etkileyecek olan minimum fiyatta orta artırım neleri değiştirecek?
Asgari fiyat sayısı; işsizlik maaşı, kıdem tazminatı, GSS primleri, Toplumsal Güvenlik Kurumu’na yapılan askerlik borçlanması, doğum borçlanması ve yurt dışı borçlanması maliyetleri, isteğe bağlı sigorta primleri, staj fiyatları, taban ücretlilerin rapor fiyatlarının de ortalarında olduğu birçok kalemi etkiliyor.
