Strep A enfeksiyonu İngiltere başta olmak üzere Avrupa’da onlarca çocuğun vefatına sebep olmuştu. Türkiye’de de hadiseler ortaya çıkınca enfeksiyon, ailelerin kaygılı düşü haline geldi. Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Dr. Selime İhtimam Bölük bakterinin immün yetmezlik hastalarında daha riskli olabileceğini, rastgele bir aşı ile korunma mümkün olmadığı için hastalarda bulaş riskini azaltacak tedbirler alınması gerektiğini söyledi.
Başta İngiltere ve Hollanda olmak üzere birçok Avrupa ülkesinde çocuklar ortasında süratle yayılan ve birçok çocuğun ömrünü yitirmesine yol açan Strep A enfeksiyonuna bağlı Türkiye’deki birinci mevt ocak ayında gerçekleşmişti. Strep A bakterisi bağışıklık sistemimizi aşıp nasıl bu kadar ağır hastalık yapıyor? Ne biçimde bulaşıyor ve hangi semptomları gösteriyor? Korunmak için neler yapılmalı? İşte tüm bu soruların yanıtını Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Dr. Selime İtina Bölük verdi.
Toplumda beta mikrobu olarak da bilinen boğaz, burun ve ciltte yaşayabilen A kümesi beta-hemolitik streptokoklar (GAS), bakterileri sıklıkla boğaz iltihabı ve cilt iltihabına neden oluyor, nadiren de öbür organları tutan daha ağır enfeksiyonlara yol açabiliyor. A kümesi beta-hemolitik streptokokların kan, kas, eklemler ve akciğer üzere olağanda steril olan beden bölgelerine yerleşmesiyle ortaya çıkan önemli ve hayatı tehdit edici enfeksiyonlara ise invaziv yani ağır grup a streptokok enfeksiyonları deniyor. 2022 yılı prestiji ile birtakım ülkelerde daha besbelli olmak üzere önemli, hayatı tehdit edici invaziv hastalık sayılarında artış oldu ve bilhassa İngiltere ve Hollanda’dan mevtle sonuçlanan olaylar bildirildi.
LENF BEZLERİNDE BÜYÜME, BAŞ AĞRISI, HALSİZLİK…
Hastalığın bulaşıcı olduğu, hasta şahısların öksürme ve hapşırmasıyla mikrop içeren damlacıklara direkt maruz kalmakla bulaştığını belirten Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Dr. Selime İhtimam Bölük, bulaşın bazen de mikroplu eşyalara temas etmekle yahut enfekte cilt lezyonlarına direkt temas eden ellerin göz, ağız ve buruna değdirilmesi ile olduğunu söyledi. Ani başlayan ateş, boğaz ağrısı, uzunluğundaki lenf bezlerinde büyüme, baş ağrısı, halsizlik, birtakım olaylarda ciltte kızarıklık ve döküntü de görüldüğünün altını çizen Bölük, antibiyotik tedavisinin 24. saatinden sonra bulaştırıcılığın sonlandığını da belirtti.
“BAĞIŞIKLIK YETMEZLİĞİ OLAN HASTALARDA DAHA AĞIR SEYREDİYOR”
Bağışıklık sistemi ya da immün sistemin doğumsal yetersizliklerinde çabucak her enfeksiyonun olağandan daha ağır seyrettiğini tabir eden Bölük, “Streptokok enfeksiyonları da bu hastalarda ağır klinik tablolara yol açar. Lakin immün sistemi büsbütün olağan olan, büsbütün sağlıklı olan bireylerde de bu enfeksiyon, ağır klinik tablolara yol açabilir. Hayatı tehdit edici klinik tablolardan, mikroorganizmanın ortama saldığı toksinler sorumlu tutulur. Bu toksinler, immün sistemimizin doğal cevap ismini verdiğimiz birinci ve süratli savunma basamağını pas geçebilir. Doğal immün sistem savunmasını süratlice aşabilmesi nedeniyle bu toksinler, süperantijen olarak isimlendirilir. Süperantijenler, immün yanıtın en temel hücreleri olan ve immün sistemin orkestra şefi olarak da nitelendirebileceğimiz T hücrelere direkt bağlanır, onları aktive eder ve önemli bir karşılığa neden olur. İmmün sistem tüm gücüyle mikroplarla savaşırken bedenimiz da hasar görür. Sonlandırılması güç bir hale gelen bu tablo tüm tedavi yaklaşımlarına karşın ölümcül olabilen çoklu organ yetmezliği ve şok tablosuna kadar ilerleyebilir” diye konuştu.
Bölük ayrıyeten; bilhassa de suçiçeği, influenza ve öbür virüs enfeksiyonlarının çabucak öncesinde Strep A’nın geçirilmiş olması, bu ağır tablonun ortaya çıkmasını büyük ölçüde kolaylaştırdığını, viral enfeksiyonlar ile çabadan sorumlu olan doğal immün sistemin bu esnada zayıflamasının, bu mikroorganizmanın steril olan dokulara da yayılmasını kolaylaştırdığını tabir etti.
BULAŞ NASIL ÖNLENİR?
“Diğer tüm bulaşıcı hastalıklarda olduğu üzere ellerin paklığı, bulaşların önlenmesinde büyük ehemmiyet taşıyor” diyen Bölük, bu bakteriye karşı enfeksiyonu önleyen bir aşının olmadığını söyleyerek ebeveynlere şu ikazda bulundu: “Ancak çocuklara rutin aşı takvimindeki aşıların eksiksiz uygulanması, başka enfeksiyonları önleyerek Strep A’ların bu enfeksiyonlar sonrası ağır klinik tablolara dönüşmesi mümkünlüğünü azaltacaktır. Öbür yandan bulaşı önlemek ismine hasta şahıslarla sarılmak, tokalaşmak, ortak havlu kullanmak, ortak kaşık kullanmak üzere durumlardan kaçınılmalı. Şahsî hijyen önlemlerine çok dikkat edilmeli. Antibiyotik tedavisi başlandıktan 24-48 saat sonra bulaştırıcılık sonlanır lakin tedavi almayan bireyler 2-3 haftaya kadar enfeksiyonu bulaştırabilir. İstirahat ve bol sıvı alımı çok kıymetlidir.”
KİMLER RİSK ALTINDA?
A kümesi streptokok bakterisi her beşerde hastalığa sebep olabilir ancak en fazla risk altında olan bireyler şöyle sıralanabilir:
- 15 yaşa kadar olan devirdeki çocuklar
- 65 yaş üstü bireyler
- Bağışıklık sistemi zayıf olanlar
- Kronik hastalığı bulunanlar
- Hijyen kurallarına dikkat etmeyenler
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
