SOCAR Türkiye Üst Yöneticisi (CEO) Elchin Ibadov, STAR Rafinerisi’nin, Türkiye’deki petrol eseri gereksiniminin yaklaşık yüzde 25’ini karşıladığını belirtiyor.
Ibadov, gazetecilere yaptığı sunumda, 2008 yılında yaklaşık 2 milyar dolarlık bir yatırımla SOCAR’ın, Petkim’in yüzde 51’ine sahip olarak Türkiye’de faaliyete başladığını anımsattı.
O periyottan bu yana Petkim’den Azerbaycan’a temettü ödenmediğini vurgulayan Ibadov, şöyle konuştu:
Petkim’in elde ettiği bütün karlar, tekrar Türkiye’de yatırım için kullanılmış oldu. SOCAR olarak Petkim’e 2 milyar dolarlık yatırım yapıp yüzde 51’ine sahip olduktan sonra 1,6 milyar dolar daha yatırım yapmış bulunmaktayız. Türkiye’deki talebin yüzde 12’sini karşılıyoruz. Evvelden daha yüksek bir oranda karşılıyorduk lakin olağan piyasa büyüdükçe, talep arttıkça bu manada da hissemiz yüzde 12’ler civarında.
“STAR Rafinerisi 2018’de tamamlandı”
Dünyadaki en başarılı rafineri ve petrokimya tesislerinin birbirleriyle entegre olarak çalışan tesisler olduğuna işaret eden Ibadov, bu gereksinimi gördükleri için 2014 yılında başlayıp 2018 yılında tamamlanan STAR Rafinerisi’ni inşa ettiklerini belirtti.
Ibadov, bu rafinerinin 6,7 milyar dolarlık bir yatırım bedeliyle o devirde Türkiye Cumhuriyeti tarihinde tek noktaya yapılan en büyük yatırım olarak tarihe geçtiğinin altını çizerek, şu değerlendirmede bulundu:
Bugün STAR Rafineri, 11 milyon ton ham petrol imal ediyor, işliyor ve rafinaj eser üretiyor. Bu da Türkiye’deki petrol eseri gereksiniminin yaklaşık yüzde 25’ini karşılıyor. Natürel ki bu kâfi değil fakat piyasanın değerli ölçüde dışa bağımlılığını azalttığımız için, Türkiye’nin cari açığına her sene 1 milyar dolara yakın bir pahada katkıda bulunmanın gururunu yaşıyoruz.
“2022 yılında kapasite kullanımı yüzde 113 oldu”
Geçen yılın, finansal ve operasyonel manada en başarılı periyotları olduğuna da dikkati çeken Ibadov, şunları söyledi:
STAR’ın 2022 yılında kapasite kullanımı yüzde 113 oranında gerçekleşti. Rafinerilerde standart bir kapasite kullanım oranı oluyor ancak siz faal planlama, paha yaratma teşebbüsleriyle, üst seviye mühendislik tahlilleriyle ek bir yatırım yapmadan rafinerinin kapasitesinin üzerinde üretim yapabiliyorsunuz. Mesela 10 milyon tonluk standart kapasitemiz var lakin biz üretimimizi 11,3 milyon ton olarak gerçekleştirebildik ki bu da yüzde 113’lük bir kapasite kullanım oranı oldu.
“Petkim’in, 2023 yılında 240 milyon dolar daha ödeyerek STAR Rafinerisi’nden yüzde 6 daha hisse alması kelam konusu”
Petkim’in, 2023 yılında 240 milyon dolar daha ödeyerek STAR Rafinerisi’nden yüzde 6 daha hisse almasının kelam konusu olduğunu anımsatan Ibadov, fakat bu ölçünün bilhassa petrokimya bölümünün yeterli durumda olmadığı ve faizlerin de yüksek olduğu periyotta Petkim’in nakit durumunu zora sokacağı konusunda Petkim ve SOCAR’ın anlaştığını lisana getirdi.
Petkim’in STAR Rafinerisi’ndeki kârlılıktan yararlanması konusu
Petkim’in STAR Rafinerisi’ndeki kârlılıktan ne vakit yararlanacağı sorusuna ait ise Ibadov, şu bilgileri verdi:
Petkim, yüzde 12’lik kısma denk gelecek taksitleri ödedi. 2023’ün ekim ayına kadar da pay zamanını tamamlama, resmi olarak muhakkak müsaade onay ve dokümantasyona tabi. Ekim ayına kadar o süreç tamamlandıktan sonra Petkim artık STAR’ın yüzde 12’sinin sahibi olacak efektif olarak ve STAR’ın elde ettiği kârın yüzde 12’si her sene muhasebe tekniğiyle Petkim’in kâr ziyan tablosunda artı olarak gözükecek.
“2023 prestijiyle Türkiye’ye TANAP’tan giren gaz ölçüsü yaklaşık 21 milyar metreküp”
Türkiye’nin güç koridoru olma tarafındaki gayelerine en büyük katkıyı sağlayan projelerinden birinin de TANAP olduğunu söz eden Ibadov, gelecekte TANAP’ın genişletilmesi ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya daha fazla doğal gazın iletilmesiyle ilgili çalışmaların sürdüğüne değindi.
Türkiye üzerinden Avrupa’ya giden gaz ölçüsünün ise yaklaşık 22 milyar metreküp
Elchin Ibadov, bu çalışmaların, Türkiye’nin doğal gaz merkezi olması konusunda büyük fırsatlar sunduğunu belirterek, 2023 prestijiyle Türkiye’ye TANAP’tan giren gaz ölçüsünün yaklaşık 21 milyar metreküpe, Türkiye üzerinden Avrupa’ya giden gaz ölçüsünün ise yaklaşık 22 milyar metreküpe ulaştığı bilgisini paylaştı.
“Türkiye’ye toplam yatırımımız 18 milyar dolara ulaştı”
SOCAR Türkiye Rafineri ve Petrokimya İş Ünitesi Lideri Anar Mammadov ise SOCAR Türkiye olarak Türkiye’ye toplam yatırımlarının 18 milyar dolara ulaştığını vurguladı.
STAR Rafinerisi’nin dizayn kapasitesinin 10 milyon ton olarak hesaplandığını kaydeden Mammadov, “2022’de yüzde 113 kapasite ile STAR Rafinerisi’ni çalıştırabildik ancak potansiyelimiz daha yüksek. Test etabında hiçbir yatırım yapmadan STAR’ın kapasitesini yüzde 118’e kadar yükseltebileceğimizi gördük. Yani 365 gün durmadan çalışsak, yüzde 118, yani 12 bin tona yakın ham petrol imal edebiliriz.” diye konuştu.
“Petrokimyada Türkiye’de potansiyel sahiden epey büyük”
Mammadov, bp ile SOCAR Türkiye’nin yeni bir petrokimya yatırımı için planladığı işbirliğinin askıya alındığı bilgisini vererek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
Bu projeyi, bp ile paydaşlık formunda hayata geçirmeyi planlıyorduk. Lakin sonradan bp, tam olarak petrokimya bölümünden çıkmaya karar verdi ve bütün varlıklarını sattı. Bu, yatırımı etkileyen birinci faktör oldu. İkincisi de pandemi başladıktan sonra bütün dünyada istikrarlar değişti ve bu değişen şartlarda biz bu projeyi askıya aldık. Ancak bu demek değil ki bu proje ilerlemeyecek. Doğal ki konjonktüre bağlı olarak bu tekrar kıymetlendirilebilir. Petrokimyada Türkiye’de potansiyel nitekim epeyce büyük. Yalnızca Türkiye’de değil, bizim dalımızda, imal bölümünde en büyük potansiyele sahip olan alan petrokimya. Bu husus da alışılmış ki bizim her vakit gündemimizde.
