Sabancı Üniversitesi İdare Bilimleri Fakültesi’nin düzenlediği “Toplum ve Afet Risk Yönetimi” temalı seminerlerin altıncısında “Tarihi Değiştiren Afetler” konusu ele alındı.
Tarihçi ve Muharrir Prof. Dr. İlber Ortaylı, birebir şiddette iki başka ülkede gerçekleşen zelzelelerin farklı hasar ve kayıplara yol açabildiğine dikkat çekerek, “Deprem toplumsal bir olaydır. Hasar ve yaşanan kayıplar toplumsal tertibe, kültürel alışkanlıklara ve cezaların yetersiz kalmasına bağlanabilir. Japonya’da her yıl şiddetli zelzele yaşanıyor. Bu kadar kayıp olmuyor. Bunun üzerinde durmak lazım” dedi.
Sabancı Üniversitesi’nin “Toplum ve Afet Risk Yönetimi” temasıyla gerçekleştirdiği seminerlerin altıncısı “Tarihi Değiştiren Afetler” konusu ile devam etti.
9 Mayıs 2023, Salı günü gerçekleşen seminerin konukları, Sabancı Üniversitesi Kurumsallaşma ve Toplumsal Katkı Süreçlerinden Sorumlu Rektör Yardımcısı ve İstanbul Siyasetler Merkezi Direktörü Prof. Dr. Fuat Keyman ile Tarihçi ve Yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı oldu.
Prof. Dr. Fuat Keyman moderasyonunda gerçekleşen seminerde, tarihi değiştiren afetlerden günümüze uzanan zelzelelerin yarattığı ağır tahribatlar ve sarsıntı sonrası toparlanma süreçlerine ait hususlar ele alındı. Prof. Dr. Fuat Keyman, “Toplum ve Afet Risk İdaresi seminerlerimizde afetlere karşı nasıl tedbir alınmalı, nasıl yaklaşımlar geliştirilmeli, İstanbul başta olmak üzere tüm Türkiye’yi sarsıntıya nasıl güçlü hale getirebiliriz üzere mevzuları ele aldık. 6 Şubat’ta yaşadığımız zelzele birinci değildi, zelzeleler daima vardı. Bu seminerimizde de deprem-tarih münasebetini konuşmak istedik” dedi
Tarihçi ve Yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı, dünyada makul fay çizgileri ve sarsıntı nesillerinin olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Bunlardan en değerlisi Alpler’den başlayan Trakya, İstanbul’u geçen buradan Karadeniz’in güneyine Erzincan, Erzurum’u geçerek İran’a kayan bir fay sınırı. 1971’de Viyana’daydım. Pazar sabahı birileri yatağımı sarsıyor derken bir baktım sarsıntı oluyor. 6.9 şiddetinde sarsıntı olmuş, hiçbir binaya bir şey olmadı. Tıpkı fay çizgisindeki oynamalar İran’da da oldu binlerce meyyit vardı. Bu da gösteriyor ki zelzele toplumsal bir olaydır. Hasar ve yaşanan kayıplar buna bağlı. Antakya’da yalnızca birkaç bina ayakta kaldı. Ayakta kalanların olması aslında yıkılanların sıkıntılı olduğunu gösteriyor. Bütün binalar gitti. Türkiye’de 7.9’u geçen zelzele çok yok. Buna karşın bu kadar tahribatın olması, toplumsal tertibe, kültürel alışkanlıklara ve cezaların yetersiz kalmasına bağlanabilir. Öbür izahı yok. Japonya’da her yıl şiddetli zelzele yaşanıyor. Bu kadar kayıp olmuyor. Bunun üzerinde durmak lazım. Halbuki Türkler inşaatı çok yeterli biliyor lakin kontroller ve cezalar yetersiz kalıyor.”
İstanbul’da da tarih boyunca ağır zelzeleler yaşandığını hatırlatan Prof. Dr. İlber Ortaylı, “1766 sarsıntısında binlerce kişi öldü. Başka yıkıcı sarsıntı çok kısa müddet sonra 1794’de geldi. Bu zelzelelerin biri tsunami ile gelmiş. Dalgalar limanı yutmuş. Yenikapı’da daha çok kısa müddet evvel liman ve gemiler ortaya çıktı. Tarihte de işini yeterli yapmayan inşaatçılar vardı. Antakya da tarihte şiddetli sarsıntılar geçirip sonra yine kurulmuş bir kent. Tarih boyunca da bu kent her afet sonrası berbat bir yerde çabukla kurulmuş” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
