Yaptırımlar nedeniyle Rusya’nın petrol ticaretinin tarafı değişti.
Rusya, petrol ticaretinin büyük kısmını Asya’ya kaydırdı.
Avrupa, Rus petrolünün yerine ABD, Afrika ve Latin Amerika’dan ithalatı artırdı.
Bu yeni gelişmeler de petrol ticaretinde tankerlerin seyahat mühleti en az beş kat uzun hale geldi.
Uluslararası data tahlil şirketi Kpler’in bilgilerine nazaran, Rusya’nın Hindistan’a ham petrol ihracatı Mart 2023 prestijiyle günlük 2 milyon varil hududuna dayandı.
Uzayan müddetlerin, gemicilik dalındaki yatırım ve çıkarları da artırdığı dillendiriliyor.
Rusya ile Hindistan ortasındaki petrol ticareti artış gösterdi
Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş öncesi Şubat 2022’de Hindistan’ın ülkeden ham petrol ithalatı sıfır düzeyinde bulunmasına karşın, savaşın üzerinden geçen bir yılı aşkın müddette Rusya ile Hindistan ortasındaki petrol ticareti dikkat cazibeli halde büyüdü.
Rusya’nın Çin’e petrol ihracatı arttı
Rusya’nın Çin’e petrol ihracatı ise savaşın başından beri ortalama günlük bir milyon varilin üzerinde seyretti.
Petrolün ulaşım müddeti uzadı
Savaş sonrası Avrupa ülkelerinin uyguladığı ambargo nedeniyle Rusya’nın ham petrol ihracatının yüzde 90’ını Hindistan ve Çin’e kaydırmak durumunda kalmasıyla, Rus petrol tankerlerinin seyahat müddeti savaş öncesindeki ortalama 5-6 güne nazaran en az 5 kat artarak ortalama 30-35 güne çıktı. Bu mühlet Çin’e ihracatta 45 güne varabiliyor.
Rus petrol tankerlerinin yen rotaları
Rus petrol tankerleri savaş öncesinde Baltık limanlarından Rotterdam, Fransa ve Belçika’daki alım noktalarına kısa müddette varırken, şu anda Baltık limanlarından çıkan bir petrol tankeri Baltık Denizi’nde seyahatin akabinde Danimarka Adaları’nın etrafını dolaşıp Birleşik Krallık suları, Cebelitarık, Malta, Sicilya ve Süveyş Kanalı’nı geçerek Kızıl Deniz’i de aştıktan sonra Hindistan ve Çin’deki limanlara ulaşabiliyor.
Rusya’nın Çin’e ESPO çeşidindeki ham petrol ihracatının bir kısmı Rusya’nın en doğusunda bulunan limanlardan ortalama 5 gün sürüyor.
Rusya için en kısa ticaret rotası Türkiye
Rusya’nın şu anda en kısa ticaret rotası ise Türkiye. Rusya’nın Karadeniz’deki tek ham petrol limanı olan Novorossiysk’ten çıkan petrol tankerleri ortalama 4 günde Türkiye’ye ulaşıyor.
Rusya’nın Türkiye’ye ham petrol ihracatı Şubat 2022’deki günlük 94 bin 335 varil düzeyinde iken Eylül 2022’de günlük 392 bin 908 varille en yüksek düzeyine çıktı. Rusya, Türkiye’ye Mart 2023’te ise günlük 145 bin 973 varil ham petrol ihraç etti.
Asya ülkelerinden Hindistan ve Çin, giderek daha fazla Rus ham petrolü almasına karşın Orta Doğu ülkeleri coğrafik yakınlığın da sağladığı avantajla bölgenin en büyük ham petrol tedarikçisi pozisyonunda bulunuyor.
Suudi Arabistan Asya’ya son 18 aydır günlük ortalama 5,5 milyon varil ham petrol ihraç ederken, Birleşik Arap Emirlikleri’nin ihracatı da günlük 3 milyon varil düzeyinde. Suudi Arabistan petrolü yüklü olarak Basra Körfezi yakınındaki Ras Tanura limanından yola çıkarak Hürmüz Boğazı ve sonrasında Hint Okyanusu’nu geçerek limanlara ulaşıyor.
Avrupa’ya Latin Amerika ve Afrika’dan petrol tedariki yükselişte
Avrupa’nın Rus petrolünden doğan boşluğu ABD, Batı Afrika ve Latin Amerika ülkelerinden ithalatını artırarak doldurması da tıpkı halde petrol ticaretinin daha uzun sürmesine yol açıyor.
Brezilya Şubat 2022’de Avrupa’ya günlük 236 bin 959 varil olan ham petrol ihracatını Şubat 2023’te 491 bin varile çıkardı. Brezilya, Avrupa’ya geçen ay ise günlük 325 bin 116 varil ham petrol ihraç etti.
Brezilya’dan Avrupa’ya ortalama petrol ticaretinin mühleti ise 20 ile 30 gün ortasında değişiyor. İspanya ve Portekiz, Brezilya petrolü için Avrupa’da birinci, Almanya ve Hollanda ise son varış noktası pozisyonunda.
Meksika’nın Avrupa’ya ham petrol tedariki savaş sürecinde değişiklik göstermezken, Guyana’nın kıtaya ham petrol ihracatı savaş öncesindeki neredeyse sıfır düzeyinden geçen ay günlük 270 bin varile kadar çıktı. Trinidad ve Tobacco’nun Avrupa’ya ham petrol gönderimi ise son 8 ayda daima artış gösterdi.
Hollanda, Portekiz, İtalya, Almanya ve Fransa, savaş sonrası Latin Amerika’dan ham petrol alımını en fazla artıran Avrupa ülkeleri oldu.
Avrupa’nın Batı Afrika ülkelerinden petrol alımı arttı
Avrupa’nın savaş sonrası Batı Afrika ülkelerinden petrol alımını artırmasıyla, daha fazla petrol tankeri yaklaşık 25 gün süren ticaret rotasını izlemeye başladı.
Batı Afrika ülkeleri ortasında Avrupa’ya en fazla ham petrol ihracatını Nijerya yapmasına karşın savaş sonrası bölgeye ihracatını en fazla artıran ülke Angola oldu.
Angola’nın Avrupa’ya ham petrol ihracatı savaş sonrası daima artış göstererek günlük 300 bin varilin üzerine çıktı. Angola, Avrupa’ya Şubat 2022’de günlük ortalama 33 bin varil ham petrol ihraç etmişti.
Hollanda, savaş sonrası Batı Afrika’dan ham petrol alımını en fazla artıran ülke oldu.
Avrupa’da ABD’den ham petrol ithalatında ise savaş sonrası en fazla büyüme Hollanda, İtalya, Finlandiya, Litvanya, İsveç, Danimarka, Almanya, İspanya, Birleşik Krallık ve Kanada’nın alımlarında görüldü. ABD ham petrolünün büyük bir kısmı Meksika Körfezi’ndeki limanlardan yükleniyor ve eserin seyahati yaklaşık 20 gün sürüyor.
