Ellerde titreme, el yazısının küçülmesi, uyku bozuklukları, istikrarın bozulması ve yürümede zorluk… Bilhassa hareket sistemini etkileyen ve bu nedenle hastalar ve aileleri için ömür kalitesini büyük ölçüde düşüren Parkinson hastalığı ilerleyici olmakla birlikte, son yıllarda tıpta ve teknolojide süratli gelişmeler sayesinde bireyler diğerine bağımlı yaşamaktan kurtulabiliyor. Acıbadem Taksim Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Çorum “İleri evrede hastaların motor hünerleri daha önemli formda etkileniyor ve bu ilerleyici hastalık nedeniyle kişi diğerine bağımlı olabiliyor. Fakat son yıllarda kişinin günlük aktivitelerini gerçekleştirmesine yardımcı olacak biçimde tasarlanan robotik rehabilitasyon ve robotik aygıtlar hastanın bağımsızlığını artırmaya büyük katkı sağlıyor.” diyor. Doç. Dr. Mustafa Çorum, Parkinson hastalığında robotik rehabilitasyon hakkında bilinmesi gereken 5 kıymetli noktayı anlattı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
Erken evrede de kullanılabiliyor
Dünyada 10 milyon, ülkemizde de yaklaşık 100 bin kişinin gayret ettiği, hudut sisteminin bu ilerleyici hastalığında erken teşhis büyük değer taşıyor. Çünkü erken tedavi sayesinde şiddetli semptomların başlaması yıllarca geciktirilebiliyor. Tedavi basamaklarının; hastalığın şiddeti ve semptomlarının tipine bağlı olarak değiştiğini, ilaç tedavileri, beyin pili ve rehabilitasyon yaklaşımlarının hastanın şikayetlerinin güzelleşmesinde kıymetli bir yer tuttuğunu belirten Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Çorum şöyle konuşuyor: “Genel olarak, Parkinson hastalarının tedavisi, birçok farklı disiplinden uzmanların bir ortada çalışmasıyla yapılır. Bu disiplinler ortasında nörologlar, beyin cerrahları, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları, fizyoterapistler, ergoterapistler, diyetisyen ve psikologlar yer alabilir. İlaç tedavileri ve uygulanan derin beyin stimülasyonu (beyin pili) üzere cerrahi tedavilerin tesirlerini artırmanın yanı sıra, aktiviteye bağlı beynin hudut devrelerini tekrar düzenleme beceresini en üst seviyeye çıkarmak için rehabilitasyon programları uygulanır. Robotik rehabilitasyon, Parkinson hastalığının erken evrelerinde de kullanılabilecek bir tedavi tekniğidir.”
Hastalığın ilerlemesini yavaşlatabiliyor!
Robotik rehabilitasyon, hastaların motor hünerlerini geliştirmelerine yardımcı olurken kas kuvvetini, esnekliğini ve uyumunu artırıyor. Ayrıyeten hastaların hareketlerini daha hakikat ve denetimli hale getirmelerine, yürüyüş sırasında beden duruşunu düzeltmeye ve adım uzunluğunu düzgünleştirmeye yardımcı oluyor. Robotik rehabilitasyon üzere erken müdahale tedavilerinin, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabildiğine dikkat çeken Doç. Dr. Mustafa Çorum “Erken evrelerde yapılan tedavi, motor marifetlerin korunmasına ve nöroplastisitenin (beynin yine şekillenme yeteneği) artmasına yardımcı olur. Bu nedenle, robotik rehabilitasyon üzere tedaviler, hastaların daha uzun mühlet bağımsız bir hayat sürmelerine ve şikayetlerin ilerlemesini yavaşlatmalarına yardımcı olabilir. Lakin ilerlemiş evrelerde hastalığın neden olduğu nörolojik hasar daha önemli hale gelir ve hastaların motor maharetleri büyük ölçüde bozulabilir. Bu nedenle, robotik rehabilitasyon üzere tedaviler, hastalığın ilerlemiş evrelerinde semptomları tedavi etmek için öbür tedavi metotlarıyla birlikte kullanılabilir” diye konuşuyor.
Yaşam kalitesini artırıyor!
Robotik rehabilitasyonun, hastanın mümkün olan en yüksek hayat kalitesini sürdürmeye odaklandığını, ileri evrelerde hastaların diğerine muhtaç olmadan yaşamalarını hedeflediklerini belirten Doç. Dr. Mustafa Çorum şöyle konuşuyor: “Robotik aygıtlar hastaların ileri evrelerde günlük aktivitelerini gerçekleştirmelerine yardımcı olmak için tasarlanmıştır ve hastanın bağımsızlığını artırmaya yardımcı olabilir. Hastaları denetim edilemeyen sallanmaları, istikrar ve uyum zahmeti, yürüme bozukluğu ve katılık üzere istenmeyen beden hareketleri için iyileşmelerini sağlayacak teknolojik yaklaşımlar uygulanır. Hareket sistemi yanında öbür sorunlar açısından da rehabilitasyon sürecinde bilişsel işlevler, uyku bozuklukları, otonomik ve duyusal fonksiyon bozuklukları da hedeflenerek, şahsileştirilmiş bir tedavi programı hastaların klinik durumuna nazaran uyarlanır.”
Bu hastalıklarda dikkat!
Robotik rehabilitasyonun aktifliği hastalığın evresine, semptomların ciddiyetine ve genel sıhhat durumuna bağlı olarak değişiyor. Lakin kimi durumlarda robotik rehabilitasyon uygulanamayabiliyor. Örneğin; hastanın önemli bir sıhhat sorunu varsa, kalp yetmezliği ileri düzeydeyse, önemli psikiyatrik rahatsızlığı bulunuyorsa, enfeksiyon yahut açık yaralar üzere sıkıntıları varsa robotik rehabilitasyon uygulanamayabiliyor. Her hastanın durumu farklı olduğu için, robotik rehabilitasyonun uygunluğunu belirlemek için kesinlikle bir fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanına danışmak gerektiğini belirten Doç. Dr. Mustafa Çorum “Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı hastanın durumunu kıymetlendirerek robotik rehabilitasyonun hastaya uygun olup olmadığını belirleyebilir ve en uygun tedavi tekniklerini önerir” diyor.
Son yıllarda öne çıkıyor!
Son yıllarda yapılan birçok araştırma; robotik rehabilitasyonun Parkinson hastaları için yararlarını ortaya koyuyor. Dünyada yaygın olarak kullanılan formülün ülkemizde de giderek yaygınlaştığını belirten Doç. Dr. Mustafa Çorum “Birçok hasta bize istikrarsız bir yürüyüşle gelir. Burada istikrar eğitimine odaklanıyoruz zira bu, yürümeyi ve ayakta durma stabilitesini geliştirir ve böylelikle düşme riskini azaltır. Tekrar, yaygın bir sorun, ilaç yahut beyin stimülasyonu ile düzeltilmesi sıkıntı olan “yürüyüşün donması” (yürürken ani durma) problemidir. Rehabilitasyonun çok yardımcı olabileceği kıymetli bir durum da budur” diyor. Tedavide, robotik aygıtlar kullanılarak hastaların muhtaçlık duyduğu hareket kabiliyetleri, istikrar ve uyum maharetlerinin geliştirildiğini anlatan Doç. Dr. Mustafa Çorum şöyle konuşuyor: “Örneğin; bir kol yahut yürüme robotu, hastanın bacak ve kol kaslarını güçlendirmek için çeşitli idmanlar yapmasını sağlar. Sanal gerçeklik uygulamaları, Parkinson hastalarının günlük aktivitelerini yaparken karşılaştıkları zorlukları simüle etmek için kullanılır. Bu sayede hastalar, gerçek hayatta karşılaşacakları zorluklara hazırlanabilirler. Tedavi mühletince hastanın ilerlemesi takip edilir ve tedavi planı gerektiğinde değiştirilir. Bu sayede hastanın tedavi sürecinde en tesirli sonuçları alması sağlanır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
