Ekonomide 2024-2026 devrinin yol haritası niteliğinde olan Orta Vadeli Program’da yeni emeklilik sistemi Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) de yer aldı.
2024’un sonunda gündeme gelecek olan yeni emeklilik sistemi tartışmaya açıldı.
İlk reaksiyon TÜRK-İŞ’ten geldi ve uygulamanın çalışma barışını zedeleyeceğini açıkladı.
Peki TES neyi içeriyor, çalışanların maaşlarından kesinti olacak mı, çalışanların tazminat hakkını elinden alıyor mu? İşte bu soruların karşılığı…
2024 yılının son çeyreğinde yürürlüğe girecek
2024 yılının son çeyreğinde yürürlüğe girmesi öngörülen TES ile tasarrufları artırmak, kişisel emeklilik sisteminde kalış müddetlerini uzatmak ve toplanan fon fiyatını artırmak amaçlanıyor.
Emeklilerin hayat standardı korunacak
Emeklilik periyodunda oluşacak gelir kayıplarını telafi etme gayesiyle kurgulanan bu yeni sistemde, ek bir emeklilik geliri getirisi ile emeklilerin hayat standardını müdafaa hedefleniyor.
Çalışanın ferdi hesabına katkılar nakit olarak yatırılıyor
“TES” ismi verilen yeni sistemde, çalışan, patron ve devlet tarafından, çalışanın ferdi hesabına katkılar nakit olarak yatırılıyor ve biriken para emeklilik yatırım fonlarında bedellendiriliyor.
TES, ikinci basamak emeklilik sistemi
Fonların seçiminin ve birikimlerin hangi fonlar ortasında dağılacağının çalışan tarafından belirleneceği TES, ikinci basamak emeklilik sistemi olarak planlanıyor.
“TES, kıdem tazminatı ile ilgili bir düzenleme içermiyor”
İkinci basamak emeklilik sistemi olarak kurgulanan TES’in, Toplumsal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamındaki birinci sütun emeklilik sistemiyle ayrıştığına dikkat çeken konunu uzmanı Selcen Gür, “TES, kıdem tazminatı ile ilgili rastgele bir düzenleme yahut tasarruf içermiyor.” dedi.
“Çalışanın maaşından yüzde 3 kesilecek”
Hali hazırda çalışanın maaşından yüzde 3 kesilip OKS’ye aktarılması ve devlet katkısı da alması ile işleyen bu sistemin, yeni devirde patron katkısı da eklenerek “tamamlayıcı emeklilik sistemi” haline getirilmesi öngörülüyor.
“İşveren ve devlet de katkı yapacak”
Buna nazaran yeni sistemde çalışanın maaşından kesilecek yüzde 3’e artı olarak patronun de muhakkak bir oranda katkı yapması ve devletin de bugün olduğu üzere katkı sağlamaya devam etmesinin planlandığına değinen Gür, sistemi şöyle anlatıyor:
TES yürürlüğe girdiğinde kapsam dahilindeki tüm çalışanlar ‘Karma TES’e dahil olacak, sonra dileyen kişi ‘İsteğe bağlı TES’e geçiş yapabilecek. Tüm çalışanların kıdem tazminatına tabi geçmiş periyoda ait hakları tıpkı halde korunacak. Kıdem tazminatına ait hakları garantiye alınan çalışanlar ‘Karma TES’e geçiş yapacak. Birikimler emeklilik yatırım fonları aracılığıyla pahalandırılacak. Çalışan fon seçimini kendisi yapacak, getiri buna nazaran oluşacak.
“Belirli şartlerde muhtaçlık halinde fon kullanılabilecek”
Henüz 60 yaşını doldurmamış iştirakçilere, talep etmeleri durumunda bir kereye mahsus olmak üzere evlilik, bir keze mahsus olmak üzere işsiz kalınması, birinci konut edinimi ve ağır hastalık üzere sebeplerin her biri için, müracaat tarihindeki ferdî emeklilik hesabındaki birikim meblağının yüzde 10’unu ve çoklu yararlanım halinde kısmi çekiş hallerinin tamamı için her halükarda kısmi çıkış oranının yüzde 20’sini geçmemek üzere defaten ödeme yapılabilecek.
“Cayma hakkı yok, büsbütün çıkış emeklilik halinde olacak”
“Cayma” ve “ayrılma” hakkı bulundurmayan bu sistemden büsbütün çıkışın, emeklilik periyodu sona erdiğinde, çalışanın mevti yahut maluliyet durumlarında olacağını belirten Gür, bahis hakkında şu bilgileri verdi:
Çalışan, emekli olduğunda kendisine bağlanacak aylık mühleti bittiğinde sistemden çıkmış olacak. Kişi emekli olduğunda hesabında biriken fiyatın yüzde 25’ine kadar toplu ödeme alabilecek. Ferdi fon hesabında kalan meblağ aylık olarak ödenecek. Çalışan emeklilik yaşı geldiğinde SGK’den emekli olacak, ayrıyeten 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ikinci emekli aylığını alacak. Kişi, iki emekli aylığını da rastgele bir kesinti, oransal azalma olmadan birebir anda alabilecek. Çalışan ismine ödenen katkılar kişinin ferdî fon hesabında yer aldığı için her çalışan emeklilik yaşını doldurduğunda hesabındaki birikime hak kazanmış olacak.
Haber Kaynağı: İhlas Haber Ajansı (İHA)
