Bedenimizdeki en kıymetli organlardan biri olan karaciğer, yediğimiz besinlerin bedende kullanılabilir hale getirilmesinden güç üretimine, pıhtılaşma faktörleri üzere hayati proteinlerin sentezinden toksik unsurların bedenden atılımına kadar pek çok yaşamsal vazife üstleniyor. Özetle, karaciğer bedenimiz için olmazsa olmaz organlar ortasında yer alıyor. Hasebiyle karaciğerin sıhhatini bozan hastalıklar büyük bir risk oluşturuyor. Bu hastalıkların başında ise karaciğerde oluşan ‘iyi’ ve ‘kötü’ huylu tümörler geliyor. Günümüzde obezite, alkol dışı gelişen karaciğer yağlanması ve fazla ölçüde alkol kullanımının artmasına paralel olarak bilhassa makus huylu karaciğer tümörlerinin gelişme sıklığı yıldan yıla artmaya devam ediyor. O denli ki dünyada her yıl yaklaşık 800 bin kişi karaciğer kanseri tanısı alıyor.
Acıbadem Ataşehir Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Mert Erkan, iyi ve kötü huylu karaciğer tümörlerinde erken teşhisin son derece değerli olduğuna işaret ederek, “Erken teşhis kalıcı tedavi talihinin yakalanması açısından en değerli faktördür. Ayrıyeten uygun ve berbat huylu karaciğer tümörlerinin tedavisinin kesinlikle tam donanımlı grupların olduğu ve multidisipliner yaklaşımı benimsemiş olan referans merkezlerinde yapılması büyük değer taşıyor. Günümüzde karaciğerin primer, yani kendi dokusundan kaynaklı tümörleri ya da kalın bağırsak üzere öbür organlarda gelişen tümörlerin karaciğer metastazları erken teşhis ve multidisipliner yaklaşımlar sayesinde ekseriyetle kalıcı olarak tedavi edilebiliyor.” diyor.
Karaciğer yağlanması ve siroza dikkat!
Karaciğerin kendi dokusundan çıkan tümörlere yol açan en kıymetli iki faktör, karaciğer dokusunun yerini yağ yahut bağ dokusunun alması sonucu gelişen steatohepatit ile siroz olarak isimlendirilen kronik fibroinflamatuar hastalıklar oluyor. Yağ dokusunun karaciğer dokusunun yerini almasına steatohepatit, bağ dokusunun karaciğer dokusunun yerini almasına ise siroz deniyor. Her iki durumda da kronikleşen bir iltihabi süreç yaşanıyor ve olağan işlevini sürdürebilmek için karaciğer hücreleri devamlı olarak kendilerini yenilemeye çalışıyor. Prof. Dr. Mert Erkan, bu yenilenme eforu denetimden çıktığında makus huylu tümör gelişiminin başladığını vurgulayarak, “Karaciğer yağlanmasını artıran en kıymetli faktör obezite, sirozu artıran en kıymetli faktörler ise viral hepatitler ve alkoldür. Yani, aslında sağlıklı bir ömür biçimi ve tedbir alıcı tedavilerle karaciğer kanseri riski büyük ölçüde azaltılabiliyor” diye konuşuyor.
Erken devirde belirti vermiyor
Karaciğer tümörlerinin yalnızca kendine özel bir bulgusu çoğunlukla olmuyor. Ayrıyeten karaciğerdeki tümörler erken basamakta çok fazla belirti vermiyor. Bu nedenle âlâ huylu tümörler ekseriyetle check-up yahut safra kesesi taşı nedeniyle yapılan incelemelerde tesadüfen tespit ediliyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Mert Erkan, karaciğerde oluşan tümörlerin nadiren büyük boyuta ulaştıklarında etraf organlara yaptıkları bası sonucu fark edildiklerine işaret ederek, şöyle devam ediyor “Bu bası bazen kendini derin nefes alamama, yemek yiyememe yahut karın şişliği olarak muhakkak ediyor. Karaciğerin kendi dokusundan çıkan tümörleri çoğunlukla siroz ya da steatohepatit üzere kronik karaciğer hastalığı tabanında gelişiyor. Bu nedenle tümörün kendisi kadar, kronik karaciğer hastalığının oluşturduğu sarılık, karında asit denen sıvı birikmesi ya da bilhassa yemek borusunun mideyle bileşkesinde gelişen varisler ile bunların kanaması üzere belirtiler de görülebiliyor.”
Önemli gelişme: İki evreli operasyon!
Günümüzde karaciğer tümörlerinin tedavisi yüklü olarak multidisipliner bir yaklaşımla yapılıyor. Şayet tümör karaciğerle sınırlıysa ve cerrahi sonrasında hastada kâfi karaciğer dokusu kalıyorsa, cerrahi olarak çıkarılmaya çalışılıyor. Yapılan büyük bir karaciğer cerrahisi sonrasında, geride kalacak olan dokunun hastaya yetmeme riski varsa, iki basamaklı karaciğer cerrahisi yahut girişimsel radyoloji usulüne başvuruluyor. Bu sistemler tarafından yapılan embolizasyonlar ile karaciğerin geride kalacak olan kısmını büyütmek mümkün olabiliyor. ALPPS (iki basamaklı karaciğer cerrahisi) olarak isimlendirilen cerrahi bir teknikle, karaciğerin geride bırakılması planlanan kısmı 2-3 hafta kadar kısa bir müddette yaklaşık yüzde 100 oranında büyütülebiliyor. Bu değerli gelişme sayesinde, geride yetersiz doku kalacağı için ameliyat talihini yitiren hastalar, iki kademeli ameliyatlar sayesinde sıhhatlerine kavuşabiliyorlar.
Tedaviden faal sonuçlar alınıyor
Karaciğerin kendi dokusundan kaynaklı makûs huylu tümörlerde hastalık siroz tabanında gelişmişse, cerrahi teknik zorlaşıyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Mert Erkan, bu tablolarda karaciğer nakliyle tümör ve siroz meselesine tıpkı anda tahlil üretilebildiğine işaret ederek, “Ancak nakil sonrasında, organ reddini önlemek için kullanılması gereken ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar nedeniyle bu tabloda karaciğer nakli sık tercih edilmiyor. Buna karşın, kemoterapi ve radyoterapi sistemlerinin gelişmesiyle bir arada karaciğer nakli kanser tedavisinde de gün geçtikçe daha cesurca kullanılıyor” diyor. Cerrahi yol dışında, bir öbür lokal tedavi seçeneği olan termal ablasyon sisteminden çok başarılı sonuçlar elde ediliyor. Girişimsel radyolojik olarak ayrıyeten karaciğer atar damarlarına, anjiyografi denetimi altında girilerek, yüksek dozda kemoterapi yahut radyoterapi uygulanabiliyor. Öteki tümörlerde olduğu üzere karaciğerde de kemoterapi ve akıllı ilaçlarla yapılan sistemik tedaviler ile streotaktik radyoterapi de tesirli seçenekler ortasında yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
