Osmanlı tarihinin kıymetli savaşlarından “93 Harbi” diye isimlendirilen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda genç yaşta gösterdiği büyük kahramanlık sonrasında gönüllerde taht kuran Erzurumlu Nene Hatun, vefatının 68’inci yılında anılıyor.
Nene Hatun, Erzurum’da kent merkezine 25 kilometre uzaklıkta yer alan Çeperli köyünde doğdu ve 16 yaşındayken Erzurumlu Mehmed Efendi ile evlendi.
Erzurum Taşmescit Mahallesi’ne gelin giden Nene Hatun, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda 22 yaşında bir anne olmasına karşın bebeğini beşikte bırakıp yöre halkıyla cepheye koştu.
Nene Hatun, Cumhuriyet periyodunda “Kırkgöz” soyadını aldı ve 4’ü erkek, 2’si kız 6 çocuk dünyaya getirdi.
Türk dünyasının güçlü 5 savaşına şahitlik etti
Hayatı boyunca Türk dünyasının kuvvetli 5 savaşına şahitlik eden Nene Hatun, soğuk algınlığı ve zatürre nedeniyle kaldırıldığı Erzurum Numune Hastanesi’nde 22 Mayıs 1955’te vefat etti.
Nene Hatun’un kentteki Aziziye Tabyaları’nda bulunan kabri ve heykeli, her yıl çok sayıda yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret ediliyor.
“Türk bayanının kahramanlığının temsilcisi”
Erzurum Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, Nene Hatun’un Erzurum ve Anadolu’da Türk bayanının kahramanlığının temsilcisi olduğunu söyleyerek şöyle dedi:
Anadolu halkı, bayanı, erkeği, çocuğuyla bu vatanı korumak, buraları terk etmemek için gayret vermiştir, savaşlar yaşamıştır. Bu savaşlar yoklukları, muhacirliği birlikte getirmiştir. Savaş ortamında bulunmak çok zordur. Bu zorlukların hepsini bir ortada yaşayan Nene Hatun ise sembol bayandır.
“Yöre halkının gözünü kırpmadan kahramanca düşmana karşı koydu”
Osmanlı-Rus Savaşı’nda Aziziye Tabyaları’nın Ruslar tarafından işgal edildiğini duyan yöre halkının gözünü kırpmadan kahramanca düşmana karşı koyduğunu anlatan Küçükuğurlu, tabyalarda askerlerle çok sayıda bayanın ve erkeğin kahramanca gayret edip düşmana geçit vermediğini belirterek, şöyle konuştu:
O devir Nene Hatun üzere çok sayıda bayan, tıpkı kahramanlıkları göstermiş ancak isimleri günümüze kadar gelmemiş. Nene Hatun uzun yaşadığı için günümüze kadar ismi yaşatılmış ve ordu, ninesine sahip çıkarak onu ‘Ordu Ninesi’ ilan etmiş. Nene Hatun, 5 Mayıs 1955’te ‘Yılın Annesi’ seçildi. Hem ‘Yılın Annesi’ hem de ‘Ordu Ninesi’ sıfatına layık görülen birinci Türk bayandır.
“Avrupalı gazeteciler kendisiyle röportajlar yaptı”
Küçükuğurlu, kardeşini ve oğlunu şehit veren Nene Hatun’un, her türlü zorluğu yaşadığını, lakin ömrünün son yıllarında hak ettiği övgüleri almaya başladığını söyledi. Kendisine devlet tarafından maaş bağlandığını ve periyodun Cumhurbaşkanı Celal Bayar tarafından armağanlar gönderildiğini anlatan Küçükuğurlu, şunları kaydetti:
Dönemin (1952) NATO Orduları Başkomutanı Amerikalı General Matthew Ridgway kıymetli bir makale yayımlamış. Makalesinde, ‘Avrupa’nın savunması fakat Nene Hatun ruhuyla mümkündür’ demiş. Bu çok kıymetli. Ortada bir savaş var ve bu savaş, lakin bu türlü bir ruhla kazanılır demiş. Ridgway’ın bu makalesinin akabinde Nene Hatun dünya genelinde tanınmaya başlamıştır. Avrupalı gazeteciler Türkiye’ye gelmiş ve kendisiyle röportajlar yapmıştır. Milletler, sembolleriyle ve bu ruhla yaşarlar. Bizler de Türk milleti olarak bizim aynamız olan bu isimlere sonuna kadar sahip çıkacağız.
