Ege Üniversitesi Hoş Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Kısmı öğrencisi 20 yaşındaki Munise Şendal, ileri devir böbrek hastası olmasına karşın, “Ev Hemodiyalizi” yolu ile hayallerini gerçekleştirdi. Şendal, eğitim-öğretimini aksatmadan çizimlerine hayat vermeye devam ediyor.
Organ yetersizliği ya da böbrek nakline mahzur durumlar nedeniyle, dünyadaki ileri devir böbrek yetmezliği olan dört milyona yakın hastanın üçte ikisi hemodiyaliz tedavisi sayesinde hayata tutunuyor. Ülkemizde de 85 bin civarındaki hastanın, 60 binden fazlası hemodiyaliz tedavisi görüyor. Hastalara hastaneye gitmeden meskenlerinde diyaliz yapabilme imkânı sunan konut hemodiyalizi tedavisi, Türkiye’de birinci olarak Ege Üniversitesi’nin öncülüğünde İzmir’de hayata geçirildi. Ege Üniversitesi Hoş Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi Görsel İrtibat Tasarımı Kısmı öğrencisi 20 yaşındaki Munise Şendal, bu kapsamda hemodiyaliz tedavisini meskeninde geceleri kendisi uyguluyor.
“Ege Üniversitesi hem sıhhatimi hem de mesleğimi veriyor ”
Ege Üniversitesinin hayatındaki tüm manileri kaldırdığını söyleyen Munise Şendal, “Ülkemizde mesken hemodiyalizi tedavisinin birinci tohumlarının atıldığı yer olan Ege Üniversitesinde eğitimimi tamamlayıp bu tedaviye başladım. Kendi konutumda, kendi yatağımda haftada 3 sefer geceleri 7-8 saat hemodiyaliz oluyorum. Bu sayede okuluma ve arkadaşlarıma kavuştum. Hayatımdaki tüm maniler kalktı. Bana bu talihi tanıyan uzman doktorlarımıza çok teşekkür ediyorum. Ege Üniversitesini seviyorum; bana sıhhatimi verdi artık de mesleğimi verecek” dedi.
Munise’nin annesi Emine Şendal ise, “Kızımın hastalığı müddetince teşhis ve tedavisi için birçok yere başvurduk. Çok kuvvetli ve yorucu süreçler geçirdik. Sonunda Ege Üniversitesi hastanesine müracaat yaptığımızda, böbreğinden kesim alınarak bu hastalık çabucak teşhis edildi. Ne yazık ki geçen müddet içinde hastalığın hayli ilerlediği, böbreklerde önemli kalıcı hasar yaptığı ortaya çıktı. Yeniden de birçok ilaç tedavisi yapıldı, ancak sonuç vermedi. Diyaliz tedavisi gerektiği, şayet bu tedavi meskende, 8 saat olarak yapılırsa sıhhatinin çok daha düzgün olacağı söylendi. Okuluna gidebilmesine imkân da sağladığı için biz de kabul ettik. Bu istikametiyle Ege Üniversitesine çok müteşekkirim. Bilhassa hastanede kaldığımız mühlet zarfında, bağışıklık baskılayıcı tedaviler verildiği için özel odada kaldık. Kan pahaları düşüyordu; Ege Üniversitesi daima bültenler ve bildiriler yayınlayarak kan muhtaçlığımızı giderdi. Ege, bizim yalnızca üniversitemiz değil yani Munise’nin eğitim aldığı bir yer değil, Ege bizim sıhhatimizi veren, bize ikinci hayat bahşeden yer oldu. Bu sebeple Ege Üniversitesinin yeri bizde çok farklı. Ege Üniversitesi Hastanesi hekimlerine, hemşirelerine, tüm çalışanlarına çok teşekkür ediyorum” dedi.
“Türkiye’de bin 400 hasta meskende hemodiyaliz hizmetinden faydalanıyor”
EÜ Tıp Fakültesi Nefroloji Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Ercan Ok, “Dünyada, 60 yıldır, bilhassa gelişmiş ülkelerde uygulanan konut hemodiyalizi ülkemizde birinci olarak Ege Üniversitesi öncülüğünde başlatıldı. Verdiğimiz tedavi hizmeti başarılı bir formda devam ediyor. Bu tedavi hizmeti 2010 yılından itibaren Sıhhat Bakanlığı ve Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun ortak eforlarıyla, son yıllarda ülkemizde de giderek artan bir halde hastalarımıza sunuluyor. Türkiye’deki birinci dört konut hemodiyalizi hastası 18 yıldır diyaliz tedavilerini İzmir’de konutlarında sürdürüyor. Şu anda Türkiye’de bin 400’e yakın hasta konutta hemodiyaliz hizmetinden faydalanıyor. Türkiye şu anda meskende hemodiyaliz tedavisi sunulan hasta sayısı açısından ABD ve İngiltere’nin akabinde dünyada 3’üncü ülke durumunda” diye konuştu.
Prof. Dr. Ok, “EÜTF Hastanesi, yapılan yatırımlarla hizmet kalitesini her geçen gün daha çok artırıyor. Üniversitemizin yeni tedavi yaklaşımlarına dayanağı nedeniyle başta Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Necdet Budak olmak üzere hastane ve fakülte üst idaresine teşekkür ediyoruz” dedi.
“Ev hemodiyalizi hastalarının yüzde 48’i faal olarak çalışıyor”
Evde hemodiyaliz yapılabilmesi için hastaya yahut meskendeki bir hasta yakınına eğitim verilebildiği üzere, meskende hemşire tarafından da uygulanabildiğini söyleyen Prof. Dr. Ok, “ Hastamıza tedavi için meskene çıkmadan evvel kullanacağı aygıt ve diyaliz süreci ile ilgili 2-2,5 ay mühletle üniversitemiz hastanesinde ‘Ev Diyalizi Eğitimi’ odasında eğitim verildi. Meskene bir diyaliz makinesi ve küçük bir su arıtma sistemi kurularak tüm güvenlik ve hijyen tedbirleri alınıp, gerekli gereçler rutin bir biçimde hastanın konutuna götürülüyor” dedi.
Prof. Dr. Ok, “ Yaptığımız detaylı tahlillerde konutta gece hemodiyalizi ile vefat riskinde yüzde 35 azalma olduğu belirlendi. Konut hemodiyalizi uygulamasıyla hastaların hastaneye yatışlarında da yüzde 32 azalma oldu. Hastaların ilaç kullanma gereksinimlerinde önemli azalmalar olduğu görüldü. Bu hizmet, sigorta kurumlarına ve bu sayede de ülke iktisadına kıymetli katkı sağlıyor. İlaç kullanımı ve hastaneye yatışlardaki azalma nedeniyle Toplumsal Güvenlik Kurumu açısından manalı bir tasarruf oluşturuyor. Ayrıyeten, Türkiye’deki mesken hemodiyalizi hastalarının yüzde 48’i faal olarak çalışıyor, bu durum hem aileye hem de ülke iktisadına katkı sağlıyor. Hemodiyaliz tedavisinin hastalara kendi meskenlerinde sunulması hizmeti hastane ortamında olduğu üzere büsbütün fiyatsız veriliyor. Tüm harcamalar Toplumsal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanıyor” dedi.
Hemodiyaliz hastalarının yüzde 90’ının haftada üç gün, bir merkeze giderek dört saat mühletince diyaliz tedavisi aldıklarını söz eden Prof. Dr. Ercan Ok, “Böbreklerimizin haftada yedi gün 24 saat çalıştıklarını düşünürsek, benzeri halde bedenden ziyanlı atık unsurları uzaklaştırma işini gerçekleştiren hemodiyaliz tedavisinin haftada yalnızca 12 saat olması doğal olarak bu tedavinin tesirini sınırlamaktadır. Bu nedenle hayat müddeti ve kalitesi dilek edilenden düşüktür; bedendeki çabucak bütün sistemler ve organlarda aksaklıklar kelam hususudur. Zihinsel işlevlerden üreme işlevlerine dek çabucak tüm organ ve sistemlerde sıkıntılar ortaya çıkıyor. Keza, haftada üç kere daima bir merkeze gitmek zorunda kalmak da hastaların hayat kalitesini bozmaktadır. Haftalık diyaliz mühleti çok kısa olduğu için süratli bir değişim olmakta, bu da tedavi sırasında tansiyon düşmesi ve kramplara neden olmakta, daha da kıymetlisi, hastalarda tedavi sonrası ortalama 6 ile 8 saat süren önemli bir halsizlik, bitkinlik olmaktadır” dedi.
“Evde hemodiyalizin sayısız yararları bulunuyor”
Evde gece hemodiyalizinin sağladığı yararlar hakkında konuşan Prof. Dr. Ercan Ok, “Hastalar haftada üç kere diyaliz merkezine gidip gelme zorunluluğundan kurtulurlar. Diyaliz seansı sonrasında görülen halsizlik büsbütün ortadan kalkar. Diyaliz seansı sırasında tansiyon düşmesi, kramp sıklığı çok azalır. Kanda üre, kreatinin, fosfor, potasyum üzere hususların seviyeleri olağana yaklaşır. Tansiyon yüksekliği ilaca gereksinim kalmadan düzelir. Kanda fosfor seviyesi olağana döndüğü için, fosfor düşürücü ilaç kullanımı azalır; bu azalma oranı ülkemizde yüzde 90 olarak bulunmuştur. Hastalarımızda D vitamini muhtaçlığı yüzde 17 oranında, bir öbür kemik hastalığı ilacında ise yüzde 74 azalma olmuştur. Kansızlık düzelir, kan ilaçlarına gereksinim azalır; ülkemizde kan iğnesi kullanım gereksiniminde yüzde 34 azalma saptanmıştır. Bedensel güç artar, hareket-egzersiz kapasitesi yükselir, hastalar bedensel efor gerektiren işlerde çalışabilirler, rahatlıkla spor yapabilirler. Katı diyet kısıtlamaları azalır, diyet özgürleşir. Zihinsel işlevlerden üreme işlevlerine dek düzelmeler olur. Pek çok hasta konut hemodiyalizi sayesinde eğitimlerini tamamlayabilmiştir. Konutta gece hemodiyalizi sayesinde ülkemizde 20’yi aşkın bayan hasta çocuk sahibi olmuşlardır. Uyku kalitesi artar, uyku bozuklukları azalır. Haftada 3 sefer gece uykuda sekiz saat diyaliz olduklarında sıhhat durumları âlâ ve gündüzleri boş olduğu için hastalar çalışabilir ya da okula gidebilirler; ülkemizdeki mesken hemodiyalizi hastalarının yarısı faal olarak çalışmaktadır. Dünyada yapılan çalışmalar, merkezde hemodiyalize kıyasla, evde hemodiyaliz tedavisinin ülkeye maliyetinin yüzde 42 daha az olduğunu göstermektedir” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
