Ayasofya-i Kebir Camii Şerifi’nde onarım çalışmaları başladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve İstanbul Valiliği’nin paydaşlığıyla başlatılan onarım çalışmaları çerçevesinde birinci olarak Ayasofya’nın tahlilleri yapıldı.
Olası bir zelzelede ağır hasar alacağı tespit edilen mescitte güçlendirme yapılmasına karar verildi.
İbadete ve ziyarete açık olacak
Oluşturulan bilim şurasının teklifiyle yaklaşık 1486 yaşında olan caminin bahçesinde bulunan türbelerde onarıma başlandı.
Çalışmaların ne vakit biteceği öngörülemezken, onarım ilerleyen vakitlerde Ayasofya’nın öbür kısımlarında devam edecek.
Öte yandan cami, onarım müddetince ibadete ve ziyarete açık olacak.
Restorasyon, birkaç kuşak sürek
Bilim Heyeti Üyesi Yüksek Mimar İhsan Sarı, Ayasofya üzere yapıtların ne kadar vakitte restore edileceğinin belirli olamayacağını lakin deneyimine dayanarak birkaç jenerasyon sürebileceğini aktardı.
“Zaman vakit kısmi onarımlar yapılmış ancak bundan evvelki ayrıntılı onarım Sultan 2. Abdülmecid vaktinde İsviçreli mimar kardeşler tarafından 1848-1850’li yıllar ortasında yapılmış, ondan sonraki en ayrıntılı onarımın arifesindeyiz” diyen Sarı, şöyle devam etti:
Anıt yapıtın şu anda bilgisayar ortamına aktarılacak olan lazer okumalarıyla yapılan kat planları bitmek üzere. Bütün kesitleri hazırlanıyor. Ardından de Ayasofya’nın onarımı başlayacak fakat Ayasofya üzere kültür varlıklarının onarımı ne başlar, ne de biter. Bunlar daima devam edilmesi gerekilen kültür varlıkları. 1486 yaşında olan bir kültür varlığından bahsediyoruz. Şu anda 3. Murad’ın türbesinin çatısında kurşun değişme süreci başladı. Çamur sıvası yapılıyor, sonra içinin ayrıntılarına girilecek.
Minarelerinde kimi külfetler var
Caminin minarelerinde kasvet olduğunu ve bir minarede söküm yapılabileceğini aktaran İhsan Sarı, şöyle devam etti:
Anıt yapıtın minarelerinde kimi zahmetler var, bunları tespit ediyoruz. Çalışmalar yapılıyor. Birtakım minarelere konsolidasyon gayeli müdahaleler yapılacak. Bir minarede de kısmi bir söküm yapılabilir fakat o şu anda kıymetlendirme evresinde. Çatısındaki kurşunlarda vakit içinde ezalar oluşmuş, onlara müdahale edilecek. Maalesef kullanılan çimento sıvalar var cephelerde, onlar acilen anıt yapıttan uzaklaştırılıp özgün horasan harçlı sıvalarla tekrar sıvanacak. Bu anıt yapıtın altında da uzmanların tespit ettiği yaklaşık 936 metre altyapı var. Bu altyapının 668 metresi şu anda boş fakat konsolidasyona yahut onarıma muhtaçlığı olan durumda. 268 metrelik kısmı ise vakit içinde bir sebeple dolmuş. Bu alanında açılması gerekiyor. Üstünün nasıl konsolidasyona ve onarıma gereksinimi varsa, altyapısı da konsolidasyona tahminen onarıma muhtaçlık duymakta.
Çalışmalarda son durum
Çalışmalarla ilgili gelinen son kademeyi da anlatan Sarı, şöyle konuştu:
Sultan 2. Selim’in kubbesinin kurşun kaplaması değiştirildi. 2. Selim’in torunu Sultan 3. Mehmed’in de tıpkı formda. Çok kıymetli mermerden Rumi ayrıntılar var. Onların üzeri maalesef kapatılmıştı. Bu onarım sırasında bu kısımlar yine açıldı ve kurşun kaplamaları değiştirildi. İçinin kapılarının da onarımı şu anda devam ediyor. Bu üzere anıt yapıtlarda şu kadar vakitte restore edeceğiz demek çok zordur zira açtığımız yerlerde ne çıkacağını bilemiyoruz. Lakin deneyimimle şunu söyleyebilirim ki birkaç jenerasyon sürecek bir onarımın arifesindeyiz. Buna başladığımız an peyderpey bu anıt eser restore olmaya başlayacak ve gelecek jenerasyonlara sıhhatli bir formda aktarılmasının önü açılmış olacak.
Türbelerde yapılan onarım çalışması ise drone ile görüntülendi.
