Isparta’nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy’de 1924’te doğan Süleyman Demirel, ilköğrenimini doğduğu köyde, ortaokul ve liseyi ise Isparta ve Afyonkarahisar’da tamamladı.
İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesinden Şubat 1949’da mezun olan Demirel, 1950’de Elektrik İşleri Etüt Yönetimi’nde memuriyete başladı.
Süleyman Demirel, 1948’de “Bir elmanın iki yarısıyız” dediği, babası Hacı Yahya Demirel’in yeğeninin kızı Nazmiye Demirel ile evlendi.
Bu süreçte, Elektrik İşleri Etüt Yönetimince sulama ve elektrik bahislerinde araştırma yapmak üzere ABD’ye gönderilen Süleyman Demirel, Türkiye’ye döndükten sonra 1953’te Seyhan Barajı inşaatında proje mühendisi olarak vazife yaptı.
“Morrison Süleyman”
Başarılı çalışmalarıyla periyodun Başbakanı Adnan Menderes’in dikkatini çeken Demirel, 1954’te DSİ Genel Müdürlüğünde Barajlar Dairesi Başkanlığına, 1955’te ise DSİ Genel Müdürlüğüne atandı.
Eisenhower Vakfının bursiyeri olarak yine ABD’ye giden Demirel, yurda dönüp askerliğini yapmak üzere 1960’ta Genel Müdürlük vazifesinden ayrıldı.
1962-1964 ortasında hür müşavir-mühendis olarak çalışan Demirel, Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ) inşaat mühendisliği alanında dersler verdi.
Boğaziçi Köprüsü’nün 1954’teki birinci projesini hazırlayan, ABD’nin memleketler arası mühendislik ve müteahhitlik firması Morrison Knudsen’in Türkiye temsilciliğini üstlenen Demirel, bu misyonundan ötürü bir devir “Morrison Süleyman” olarak da anıldı.
Yarım asırlık siyasi hayat…
Süleyman Demirel’in, yarım asra yakın süren siyasi ömrü 1962’de, Adalet Partisi Genel Yönetim Heyeti (GİK) üyeliğiyle başladı.
Demirel, 28 Kasım 1964’te bu partiye Genel Lider seçilmesinin akabinde, kurulmasını sağladığı ve Şubat-Ekim 1965’te misyon yapan koalisyon hükümetinde Başbakan Yardımcılığı ve Devlet Bakanlığı misyonunu üstlendi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) 10 Ekim 1965 genel seçimlerinde Isparta Milletvekili olarak giren Demirel, seçimlerde Adalet Partisinin tek başına iktidar olması üzerine, Türkiye’nin 12. Başbakanı oldu.
Süleyman Demirel, 4 yıl süren bu hükümetten sonra 1969, 1970, 1975, 1977 ve 1979’da 5 sefer daha hükümet kurdu.
“6 sefer gitti, 7 defa geldi”
Süleyman Demirel, 12 Eylül 1980’deki askeri müdahale üzerine vazifeden uzaklaştırıldı ve 7 yıl yasaklı olarak siyaset dışı kaldı.
6 Eylül 1987’de yapılan halk oylamasıyla siyasi yasaklar kaldırılınca Demirel, 24 Eylül 1987’de Yanlışsız Yol Partisi Genel Başkanlığına seçildi.
29 Kasım 1987’de yapılan genel seçimlerde Isparta Milletvekili olarak yine TBMM’ye giren Demirel, 20 Ekim 1991’deki seçimler sonrasında Yanlışsız Yol Partisi ile Sosyaldemokrat Halkçı Partinin (SHP) oluşturduğu 49. Hükümet’te Başbakan olarak misyon aldı.
TBMM tarafından 16 Mayıs 1993’te 9. Cumhurbaşkanı seçilen Demirel, 16 Mayıs 2000’de misyon mühletini tamamladı.
Kendi tabiriyle 6 defa hükümetten giderken, 7 defa de hükümet kurmayı başaran Demirel, 30 yaşında genel müdür, 40 yaşında parti genel lideri ve bir yıl sonra da başbakan oldu.
Fötr şapkasıyla bütünleşmişti
Demirel, 7 yıllık misyon müddetinde Çankaya Köşkü’nde sayısız kabul gerçekleştirdi, 125 ülkeye gitti, yabancı devlet liderlerini Türkiye’de ağırladı, çok sayıda ili ziyaret etti.
“Gaptırmam” dediği fötr şapkasıyla bütünleşen Demirel, birebir vakitte Türk siyasetine unutulmaz kelamlar kazandırdı.
“Binaenaleyh” denildiğinde akla gelen tek isim olan Demirel’in, “Memlekette akaryakıt vardı da biz mi içtik?”, “Elektriğin komünisti olur mu?”, “Dün dündür, bugün bugündür”, “Yürümekle sokaklar eskimez” sözleri de siyasi tarihin unutulmazları ortasına girdi.
Süleyman Demirel, 65 yıllık hayat arkadaşı Nazmiye Demirel’i, 27 Mayıs 2013’te kaybetti.
Ankara’da 17 Haziran 2015’te 91 yaşında hayata gözlerini yuman Demirel’in, siyasi hayatı boyunca okuduğu kitaplar, fotoğrafları ve kullandığı eşyalar, doğduğu İslamköy’de açılan Süleyman Demirel Demokrasi ve Kalkınma Müzesi’nde sergileniyor.
Süleyman Demirel, vefatının 8’inci yılında anılıyor…FOTO/GALERİ
